Nie sposób mówić o dziejach diecezji, nie wspominając roli kapituł, które w dawnych czasach odgrywały kluczową rolę w zarządzaniu Kościołem partykularnym. „Ranga ośrodka kościelnego w Płocku wiązała się w XII stuleciu w istotnej mierze z grupą duchowieństwa katedralnego, w szczególności zaś z kolegium kanoników, które tworzyło kapitułę biskupią” – pisze ks. prof. Góralski. Do kapituły katedralnej dołączyło w tym samym czasie drugie gremium kanoników przy kolegiacie św. Michała, a miało ono charakter kolegiaty dworskiej; jej kanonicy rekrutowali się spośród kapelanów książęcych. „W 1732 r. kapituła została przeniesiona do płockiego kościoła św. Bartłomieja. Rozwiązana w 1819 r., została następnie restytuowana w 2015 r. Gdy w 1443 roku biskup Paweł Giżycki utworzył archidiakonat pułtuski, sześć lat później erygował w Pułtusku kolegiatę i kapitułę pomyślaną jako doradczy organ biskupa, niegdyś tam rezydującego” – to krótki zarys historyczny ich dziejów.