Między historią a odpowiedzialnością za przyszłość
Diecezja płocka, jedna z najstarszych w Polsce, stoi dziś przed wyzwaniami związanymi z dynamicznymi przemianami społecznymi i religijnymi. Mimo trudności, które niesie ze sobą współczesność, zachowuje swoją tożsamość, opartą na wielowiekowej tradycji i silnym zakorzenieniu w historii Mazowsza.
Obecne granice diecezji płockiej zostały wyznaczone bullą św. Jana Pawła II Totus tuus Poloniae populus w 1992 roku. Diecezja obejmuje teren o powierzchni około 11 000 km² i liczy blisko 830 tysięcy mieszkańców, z czego około 812 tysięcy to katolicy. Struktura diecezji opiera się na 249 parafiach, zorganizowanych w 28 dekanatach. Posługę duszpasterską sprawuje tu około 550 kapłanów, w tym ponad 130 będących już na emeryturze.
Jak podkreśla kanclerz kurii ks. Robert Banasiak, zdecydowana większość parafii powstała w XIII i XIV wieku, co świadczy o długowiecznym i nieprzerwanie żywym charakterze życia religijnego na tym terenie. Najstarszą parafią w diecezji jest parafia św. Bartłomieja w Płocku, której początki sięgają XII wieku i są nierozerwalnie związane z dawną Kolegiatą św. Michała. Jednocześnie, jedną z najcenniejszych pereł architektury sakralnej w regionie jest romański kościół św. Małgorzaty w Rokiciu z 1225 roku – jedyna świątynia w diecezji zachowana w niezmienionym kształcie od momentu jej powstania.
Współczesność niesie jednak ze sobą nie tylko dumę z bogatego dziedzictwa, ale również konkretne wyzwania. - Wyzwania, jakie stoją przed Kościołem płockim, są podobne jak dla całego Kościoła w Polsce. Niewątpliwie jest to kryzys powołań kapłańskich. W tym roku został wyświęcony zaledwie jeden kapłan, natomiast aż dziesięciu proboszczów odeszło z parafii na emerytury bądź do innych zadań – zauważa ks. Banasiak.
W tej sytuacji szczególnego znaczenia nabiera formacja świeckich. Diecezja podejmuje konkretne działania, by wspierać ich rolę nie tylko w administrowaniu parafiami, ale również w szeroko rozumianym duszpasterstwie. Temu służy m.in. nowo utworzony Instytut Teologiczny Diecezji Płockiej, a także wzmacnianie Diecezjalnego Centrum Powołaniowego.
Kolejnym priorytetem staje się również organizacja katechezy parafialnej – szczególnie w świetle zmian w systemie edukacji, które od 1 września 2025 roku ograniczą katechezę szkolną do jednej godziny tygodniowo. - Zadaniem, przed którym stoimy, jest organizacja katechezy parafialnej, która uzupełni katechezę szkolną – mówi kanclerz.
Choć współczesność stawia przed diecezją niemałe wyzwania, jej historia daje głęboki fundament, na którym można budować przyszłość. Diecezja Płocka należy do najstarszych w Polsce – jej powstanie datuje się na rok 1075. Przez wieki była ważnym ośrodkiem religijnym, kulturalnym i administracyjnym Mazowsza. To tutaj rezydowali książęta mazowieccy, a w katedrze płockiej pochowani zostali m.in. Władysław Herman i Bolesław Krzywousty.
Wielu biskupów płockich odegrało kluczową rolę w historii Kościoła w Polsce, a niektóre z postaci – jak bł. abp Antoni Julian Nowowiejski – stały się symbolami męczeństwa i wierności Chrystusowi w czasach totalitaryzmu.
Jak podkreślił ks. Banasiak, dziedzictwo to nie jest tylko wspomnieniem, to żywy organizm, który dziś potrzebuje odnowy, nowego zaangażowania i gotowości do odpowiedzi na znaki czasu. - Diecezja płocka, ze swoją historią, pokazuje, że Kościół – mimo trudności – trwa i nadal może być światłem dla współczesnego człowieka - zakończył kanclerz kurii.
