Płock. Potrzeba więcej wiedzy historycznej

Czterech zaproszonych prelegentów podjęło próbę zaznaczenia etapów powstania i funkcjonowania na przestrzeni wieków płockiej diecezji, jednej z najstarszych w Polsce. Dr hab. Leszek Zygner przypomniał, że nie jest znana dokładna data utworzenia diecezji płockiej, a najstarsza wzmianka o tym wydarzeniu znajduje się w kronikach Galla Anonima, gdzie został wymieniony płocki biskup Szymon. Ks. prof. dr hab. Wojciech Góralski mówił z kolei o najważniejszych instytucjach diecezjalnych, przypominając o tym, że płockie biskupstwo jest 6. najstarszym w Polsce z obecnych 44, a biskup Szymon Stułkowski jest prawdopodobnie 81. hierarchą stojącym na czele diecezji. Mówił o XII-wiecznej Kapitule Katedralnej Płockiej oraz o kolegiackiej w Pułtusku i Płocku, o kurii diecezjalnej, instytucji synodu diecezjalnego, o sądzie biskupim, Caritas Diecezji Płockiej, Wyższym Seminarium Duchownym, szkołach katolickich, Muzeum Diecezjalnym, Bibliotece WSD i Archiwum Diecezjalnym, o mediach, zakonach, parafiach i szpitalach.

O szkolnictwie, a zwłaszcza o kształceniu duchowieństwa mówił z kolei dr hab. Radosław Lolo z Pułtuska. Zauważył, że dawniej na Mazowszu funkcjonowała duża liczba szkół parafialnych i było to naprawdę rozwiązanie systemowe, jak na tamte czasy. Przypomniał, że duchowieństwo kształciło się od początków diecezji w szkole katedralnej pełniącej dla elit duchowieństwa rolę seminarium. Prelegent zwrócił uwagę, że wciąż nie powstały szczegółowe opracowania na temat zakonów i domów zgromadzeń zakonnych w diecezji płockiej, a także w zdecydowanej większości nie opracowano żywotów świętych i błogosławionych związanych z diecezją, nawet tak bardzo znanych jak św. Stanisław Kostka.

Sprawowanie liturgii w diecezji płockiej na przestrzeni wieków było tematem odczytu ks. prof. dr. hab. Daniela Brzezińskiego. - Nie wiemy do końca, jak sprawowano liturgię przez pierwsze wieki, przynajmniej do Soboru Trydenckiego, który uporządkował te kwestie. Najważniejszym źródłem wiedzy są odzyskane niedawno księgi liturgiczne, które były skradzione w czasie ostatniej wojny. Najważniejszym z tych źródeł, bez wątpienia, jest Pontyfikał Płocki I, odzyskany w 2015 roku. Niezwykle cenną i ważną księgą jest również Ewangelistarz Płocki z XII w., z którego możemy czerpać wiedzę zarówno w odniesieniu do średniowiecznej liturgii słowa Bożego, jak i do samego roku liturgicznego, w tym kultu świętych. Bardzo ważnym świadectwem są również zapiski na marginesach Biblii Płockiej, która zawiera nie tylko teksty biblijne. Po raz pierwszy te zapiski liturgiczne, po 800 latach, zostały odczytane i wydane w całości w 2005 r. Te bezcenne księgi, obok innych: kielicha Konrada Mazowieckiego czy hermy św. Zygmunta, są najstarszymi obiektami liturgicznymi i najcenniejszymi zabytkami Płocka i Mazowsza. Wiele innych zabytków, przez wieki należących do diecezji, dziś niestety nie znajduje się w Płocku - mówił ks. prof. Brzeziński.