Uhonorowani, bo wolność była w nich

W imieniu prezydenta RP Andrzeja Dudy, w 35. rocznicę częściowo wolnych wyborów, odznaczenia wręczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki.

- Jesteście reprezentantami różnych nurtów opozycji antykomunistycznej. Są wśród was przedstawiciele Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", Solidarności Rolniczej, działaczy innych opozycyjnych, antykomunistycznych grup, Niezależnego Zrzeszenia Studentów. To, co was jednoczyło, to wolna, niepodległa i demokratyczna Polska - zwrócił się do odznaczonych prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Wśród odznaczonych znalazł się m.in. Janusz Byliński - w latach 1981-1989 czołowy działacz Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność" w gminie Zakroczym. We wrześniu 1981 r. był współorganizatorem strajku okupacyjnego rolników w Urzędzie Miasta i Gminy w Zakroczymiu. W stanie wojennym aktywnie działał w opozycji solidarnościowej, pomagał osobom represjonowanym przez komunistyczny reżim i ich rodzinom. Organizował duszpasterstwo rolników, o którym szerzej pisaliśmy przed rokiem na naszych łamach. Był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. W wyborach z 4 czerwca 1989 r. zdobył mandat poselski z listy Komitetu Obywatelskiego "Solidarność". W wolnej Polsce był m.in. ministrem rolnictwa.

Z Zakroczymia pochodzi także inny z odznaczonych: Andrzej Łuszczewski. W 1980 r. organizował tam niezależne związki rolnicze. Podobnie jak Janusz Byliński brał udział w okupacji siedziby władz miasta i gminy. Po wprowadzeniu stanu wojennego odmówił podpisania oświadczenia o przestrzeganiu obowiązującego porządku prawnego za co otrzymał zakaz opuszczania Zakroczymia. Pomagał represjonowanym przez ówczesne władze, w klasztorze o.o. kapucynów zorganizował nielegalną drukarnię. Działał w duszpasterstwie rolników. Za kolportowanie ulotek w Płońsku i Zakroczymiu został ukarany przez kolegium ds. wykroczeń. Brał udział w obradach okrągłego stołu.

W gminie Bulkowo i sąsiednich w 1980 r. struktury NSZZ RI "Solidarność" tworzył urodzony w Staroźrebach Tadeusz Pawlak. W stanie wojennym działał w podziemiu, rolniczym duszpasterstwie, kolportował niezależną prasę, brał udział w opozycyjnych manifestacjach. W 1989 r. wspierał kampanię wyborczą kandydatów KO "Solidarność".
Podobnie bogatą opozycyjną kartę ma Andrzej Pawlak z Wyszogrodu. Jak czytamy w dokumentach Instytutu Pamięci Narodowej: "w latach 1981-1989 był aktywnym działaczem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność". W okresie stanu wojennego uczestniczył w tajnych zebraniach działaczy, protestach i demonstracjach oraz Mszach św. za ojczyznę. Zajmował się również kolportażem nielegalnych ulotek i broszur".

Za opozycyjną działalność komunistyczny sąd skazał na rok więzienia w zawieszeniu na dwa lata i 50 tys. zł grzywny Bogdana Władysława Możdżyńskiego, urodzonego w Klukowie k. Nasielska, pracownika Fabryki Maszyn Żniwnych w Płocku, członka NSZZ "Solidarność", w stanie wojennym członka Komitetu Oporu Społecznego. Był oskarżony o drukowanie i kolportowanie "znacznej ilości nielegalnych pism".

W Pułtusku i Warszawie działał Krzysztof Sylwester Milewski. Od 1981 r. działacz Niezależnego Zrzeszenia Studentów, uczestnik kolportażu podziemnych wydawnictw, akcji ulotkowych, manifestacji antykomunistycznych. "W latach 1984-1986 był współorganizatorem nielegalnej grupy występującej pod nazwą »Biblioteka Myśli Niezależnej«, która powstawała w 1984 r. w Pułtusku w celu rozpowszechniania wśród zaufanych osób niezależnych publikacji oraz kolportażu pism drugiego obiegu. BMN dysponowała księgozbiorem 138 tytułów" - czytamy w materiałach Instytutu Pamięci Narodowej. Wielokrotnie zatrzymywany przez komunistyczne służby.

Jak przypomina IPN - "Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku, przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Pierwowzorem Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP".