Święto katedry można porównać do rocznicy urodzin albo uroczystości chrztu - powiedział biskup Szymon Stułkowski w czasie Mszy św. sprawowanej 8 listopada w płockiej bazylice na Tumskim Wzgórzu. Rocznica poświęcenia tej świątyni ma szczególną wymowę w skali całej Polski, bo płocka katedra historycznie jest jedną z pięciu najstarszych w Polsce. Co prawda, rocznica przypadająca 8 listopada odnosi się do roku 1903, i ponownej konsekracji dokonanej przez biskupa Jerzego Szembeka, ale również do poświęcenia romańskiej katedry w 1144 roku, za czasów biskupa Aleksandra z Malonne. - Należy jednak zakładać, że i przed romańską, kamienną katedrą była inna, drewniana świątynia, która została spalona w czasie najazdu Pomorzan na Mazowsze - dodaje ks. Stefan Cegłowski, proboszcz płockiej katedry. - W tym dniu wspominamy budowniczych katedry z XII i początków XX wieku. Przywołujemy postać bł. abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego, który przy przebudowie tej świątyni włożył całe swoje serce - dodał proboszcz.

Uroczystość rocznicy poświęcenia bazyliki katedralnej płockiej była połączona z dniem eucharystycznym: od godz. 6 do północy trwała adoracja Najświętszego Sakramentu, w godzinach porannych odprawiono Mszę św. w intencji powołań kapłańskich i zakonnych, następnie celebrowano uroczyście Godzinę Czytań i Jutrznię, Mszy św. o 9.00 przewodniczył biskup płocki, zaś o 18.00 na Mszy św. modlili się księża spowiednicy katedralni i wspólnota Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku.

- Módlmy się, aby ta katedra i wszystkie świątynie diecezji były zawsze wypełnione wiernymi i by nie ustawała w nich modlitwa ludu Bożego. Prośmy też Pana, abyśmy z naszych świątyń wychodzili zawsze duchowo umocnieni i zapaleni do nowego stylu życia w duchu Ewangelii - mówił biskup Stułkowski w czasie porannej liturgii. W kazaniu przypomniał, jaka jest wymowa znaków liturgicznych towarzyszących poświęceniu kościoła: woda i światło, olej święty i dym kadzidła. - Po to jest ten dom Boży i te obrzędy, abyśmy nabrali Bożego smaku i ponieśli w świat zapach Pana Boga. Chodzi tak naprawdę o to, abyśmy z naszych świątyń wychodzili zawsze duchowo umocnieni i zapaleni do nowego stylu życia w duchu Ewangelii - stwierdził biskup Szymon.

W tym roku mija 879 lat od poświęcenia romańskiej katedry na Wzgórzu Tumskim, której dokonał bp Aleksander z Malonne, i 120 lat od ponownego jej poświęcenia przez bp. Jerzego Szembeka.

Pamiątką tej ostatniej uroczystości jest tablica w katedralnej kaplicy św. Zygmunta, na której wypisano słowa: "Na wieczną rzeczy pamiątkę. Roku Pańskiego 1903, w niedzielę 23 po Ziel. Świątkach, t.j. 8 listopada, Jerzy Józef Elizeusz ze Słupowa Szembek, biskup płocki, poraz wtóry konsekrował ten kościół katedralny z gruntu odnowiony i nowy ołtarz wielki marmurowy pod wezwaniem N.M.P. Wniebowziętej, w którym umieścił relikwje śś. Męczenników Józafata biskupa, Fidelisa, Specjozusa, Zygmunta i Konstancji, i wszystkim wiernym Chrystusowym w dniu konsekracji, na której obchód doroczny przeznaczył na zawsze niedzielę II-ą października, gdy ten kościół odwiedzać będą, rok jeden oraz w rocznicę konsekracji czterdzieści dni prawdziwego odpustu w zwykłej formie Kościoła udzielił.

Gmach ten święty około roku 1000-go z drzewa postawiony, w wieku XII z kamienia wzniesiony i konsekrowany, wiele razy restaurowany, pod koniec wieku XIX tak był zniszczony, iż nowej potrzebował odnowy.

Odnowa ta roku 1900 na mocy postanowienia kapituły katedralnej, gdy nie było biskupa, rozpoczęta i kosztem więcej niż 200.000 rubli dokonana została przed dniem konsekracji, gdy kapituła składała się z następujących mężów prałatów: prepozyta Antoniego Nowowiejskiego, archidiakona Bonawentury Grafowskiego, dziekana Edwarda Olsztyńskiego, scholastyka Stanisława Czaplińskiego; oraz z kanoników tytularnych: kantora Wincentego Petrykowskiego, kustosza Franciszka Jarnińskiego, penitencjarjusza Aleksandra Zaremby, teologa Tomasza Kowalewskiego; i z kanoników bez tytułu: Piotra Bornińskiego, Adolfa Szelążka, Wiktora Radzikowskiego i Piotra Dmochowskiego.

Obowiązki prokuratora kapituły spełniał prałat Nowowiejski. Architektem, który projekt restauracji kościoła nakreślił, był komandor orderu św. Grzegorza, Stefan Szyller z Warszawy. Pieniądze, za które odnowa została dokonana, wzięte zostały z kapitałów kapitulnych, w banku rządowym umieszczonych, oraz z ofiar duchowieństwa diecezjalnego i wiernych. Na nowo odbudowane zostały wieże, fronton kościoła, niektóre ściany i sklepienie.

Biskup płocki, Apolinary Wnukowski, a także kapituła katedralna w dalszym ciągu prowadząc odnowę wewnętrzną i dekorację kościoła, aby kult Boży mógł być sprawowany przystojnie, ten pomnik w roku Pańskim 1905 postawili. Mają nadzieję, że z pomocą Boga to dzieło zostanie ukończone. Na większą chwałę Boga, cześć N.M.P. Mazowieckiej, pod której wezwaniem kościół stoi, św. Zygmunta męczennika, patrona miasta, i śś. patronów, którym zostały poświęcone".