Przy najstarszym upamiętnieniu żołnierzy wyklętych na ziemi przasnyskiej i ciechanowskiej – w Zielonej – uczczono pamięć bohaterów podziemia niepodległościowego. W czasie Mszy św. modlono się o pokój na Ukrainie, a także o dążenie do prawdy i przebaczenia w poznawaniu historii niezłomnych.

"Wciąż mamy pytać o sens ofiary ich życia, utrwalać pamięć o nich i czerpać ducha męstwa z ich postawy" – napisał premier Mateusz Morawiecki w liście do uczestników uroczystości, która zbiegła się z 72. rocznicą zagłady patrolu dowodzonego przez Ildefonsa Żbikowskiego "Tygrysa". Wspomniano również bohaterstwo Mieczysława Dziemieszkiewicza "Roja" i jego podkomendnych, a także Edwarda Dobrzyńskiego "Orzyca" i jego żołnierzy poległych 73 lata temu w niedalekim Gostkowie k. Przasnysza.

Jednak w przemówieniach poseł Anny Cicholskiej, wiceministra Rafała Romanowskiego, nadbryg. Jarosława Nowosielskiego, przedstawicieli wojska i osób cywilnych przewijał się przede wszystkim aktualny motyw wojny na Ukrainie, która może zagrażać także Polsce. Przesłanie o czujności, bohaterstwie i patriotyzmie żołnierzy wyklętych stały się wyznacznikiem, aby w tych samych kategoriach myśleć o współczesnych i tak bliskich wyzwaniach, które w aktualnej sytuacji stają przed Polską.

Z ciekawą inicjatywą wyszli przedstawiciele rodzin żołnierzy wyklętych, aby w każdym powiecie utworzyć izbę pamięci bohaterów niepodległości. Ich celem byłyby: utrwalanie pamięci o bohaterach małych ojczyzn, edukacja młodego pokolenia i budzenie odpowiedzialności. Ich apel został odczytany w czasie uroczystości.

Poniżej publikujemy treść apelu, który został odczytany w Zielonej Ciechanowskiej i skierowany do posłów i senatorów RP.

W imieniu środowisk patriotyczno-niepodległościowych Mazowsza Północnego apelujemy do Państwa, Posłów i Senatorów Rzeczypospolitej, w sprawie powołania miejsc Pamięci – Edukacji – Odpowiedzialności poprzez utworzenie w miastach powiatowych Izb Pamięci Bohaterów Niepodległości.

Izby Pamięci Bohaterów Niepodległości będą stanowiły profesjonalne miejsca edukacji o lokalnej historii, od czasu odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. poprzez walkę o jej utrzymanie do 1920 r. i w latach1939-1956, aż do 1989 r. Włączą się one w społeczne działania lokalne poprzez współpracę z Instytutem Pamięci Narodowej i innymi placówkami, muzeami, a przede wszystkim ze szkołami.

W większości polskich miast funkcjonowały najpierw hitlerowskie, a potem stalinowskie miejsca kaźni. Po 1945 r., w trakcie utrwalania komunizmu, między innymi w budynkach Powiatowych Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego maltretowano więźniów politycznych, co dokumentują wyryte przez nich napisy na ścianach katowni. Budynki te należą do instytucji państwowych, a także do osób prywatnych, które nawet nie znają historii tych obiektów.Z tego powodu apelujemy o utworzenie właśnie w nich Izb Pamięci. Pragniemy ocalić pamięć o patriotach, ofiarach terroru dwóch reżimów, a także uczyć pielęgnowania wywalczonej wolności.

Wzorem dla nas jest utworzona przez Instytut Pamięci Narodowej – Izba Pamięci przy ul. Strzeleckiej 8 w Warszawie, gdzie w nowoczesny sposób została pokazana powojenna rzeczywistość. To miejsce uczy historii, szacunku, odwagi i patriotyzmu. W podobny sposób powinny zostać utworzone mniejsze Izby Pamięci w każdym powiecie, ponieważ przyczynią się do wzmocnienia kulturowej tożsamości Polaków przez kolejne pokolenia.

Izby Pamięci Bohaterów Niepodległości to: PAMIĘĆ – EDUKACJA – ODPOWIEDZIALNOŚĆ, przez historię lokalną do historii całej Polski. Powołanie Izb stanowić będzie ważne zwieńczenie obchodzonego Stulecia Odzyskanej Niepodległości.

Pragniemy za Państwa pośrednictwem zwrócić się do władz państwowych o podjęcie skutecznych działań w celu realizacji powyższego apelu.