Wojenne nekropolie. Opinogóra Dolna przejdź do galerii

Przed kilkoma laty odnowiono 16 nowych nagrobków spoczywających tam niemieckich żołnierzy. Odnowiono także obelisk poświęcony żołnierzom niemieckim, naprawiono chodnik, oczyszczeniu i konserwacji poddano ogrodzenie od strony frontowej. Na nowych nagrobkach z łatwością można teraz odczytać m.in.: "ERS. RES. LEO KIENAST", "FELDW. LT. PINKWART", "NLH BEHR", LEUTN. KOHLER", "BERNHARD GRUNWALD", "KR. FREIW. CORDES", "UFZZ. HANKE" i "MUSK B. FLORKOWSKI".

Po lewej stronie od nowych nagrobków samotnie stoi obelisk z rosyjskim napisem: ”Poległy śmiercią bohaterską Ósmego Turkiestańskiego Strzeleckiego Generał – Adiutanta Von Kaufmana Pułku Podporucznik Siemion Siemionowicz Gwozdiew. Zabity w boju we wsi Wola Wierzbowska 11 lutego 1915 r.”. Obok porośnięte mchem, pokryte liśćmi i wpół zapadłe w ziemię nagrobki ze śladami napisów, których raczej już nikt nie odczyta.

Po północnej stronie drugi samotny obelisk z prawie niewidocznym już napisem "Pro Patria 1915-1918" i datą "30.8.1928". Jeszcze kilkanaście lat temu w rzędzie leżały obok niego kamienne płyty. W 1999 r. Ryszard Małowiecki z ciechanowskiej Służby Ochrony Zabytków w rozmowie z autorem przypuszczał, że przy tym kamieniu są pochowani polscy żołnierze polegli w walce z bolszewikami w 1920 r. pod pobliskim Przedwojewem.

Na położonym przy lokalnej drodze Opinogóra - Dzbonie cmentarzu spoczywają polegli podczas gwałtownych walk w 1915 r. , gdy w tej części północnego Mazowsza przebiegał jeden z odcinków frontu niemiecko-rosyjskiego. Według informacji służb ochrony zabytków, był to tzw. cmentarz zbiorczy. Niemcy zwieźli tu poległych z innych cmentarzy polowych, m.in. z Ciechanowa.

Nekropolia czeka jeszcze na dokładne opisanie jej historii. Pytań jest wiele, m.in.: o liczbę pochowanych poległych, okoliczności ustawienia obelisków: rosyjskiego i polskiego. Wpis w internetowej bazie cmentarzy i grobów wojennych prowadzonej przez Radę Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa jest bardzo lakoniczny: ”Lokalizacja: cmentarz wojenny Gmina: Opinogóra Górna Miejscowość: Opinogóra Dolna Rodzaj obiektu: Cmentarz wojenny Liczba pochowanych: 30 Liczba zidentyfikowanych: 0”. Zastanawia zwłaszcza ta ostatnia cyfra, bo wystarczy jedna wizyta na cmentarzu, bo odczytać np. nazwisko rosyjskiego podporucznika, czy nazwiska niemieckich żołnierzy.

Do 1999 r. teren cmentarza był bardzo zaniedbany. Opinogórski Urząd Gminy rozpoczął wtedy jego porządkowanie dzięki dotacji przekazanej przez niemiecki Ludowy Związek Opieki nad Grobami Ofiar Wojennych.