O pokój i pojednanie

Po wojnie Kossak-Szczucka musiała wyjechać z Polski. Jej książki w 1951 roku zostały objęte cenzurą i wycofane z bibliotek. Do kraju wróciła w 1957 roku. Zmarła w roku 1968.

Po śmierci została odznaczona medalem ”Sprawiedliwy wśród narodów świata”, ale jak zwróciła uwagę Mariola Andrychowska-Kozłowska, okoliczności przyznania tego odznaczenia i przyczyny niepowiadomienia nawet najbliższej rodziny pisarki, do dziś pozostają zagadkowe.

– W wielu środowiskach, nawet w instytucie Yad Vashem pokutuje przekonanie, że Kossak-Szczucka była polską antysemitką. Chciałam zapoznać się z dokumentacją na jej temat, zebraną w instytucie w Jerozolimie, ale mi na to nie pozwolono. Dowiedziałam się, że znajduje się tam lakoniczne świadectwo pewnego uratowanego przez Kossak-Szczucką Żyda o nazwisku Artymowicz. Na podstawie historii naszej powieściopisarki doświadczyłam, jak skomplikowane są dzieje polsko-żydowskie i jak potrzebny jest dialog. Badając te historie doświadczyłam również, jak dzieje narodu wybranego, choć jego historia i kultura są tak dla nas odległe, to jednak pozostają duchowo bliskie. Wreszcie przekonałam się, że nie można zrozumieć chrześcijaństwa bez poznania i otwarcia się na tradycję narodu żydowskiego – konkludowała Andrychowska-Kozłowska.

Ks. prof. Henryk Seweryniak w czasie spotkania 17 stycznia chwalił przedsięwzięcia Muzeum Żydów Mazowieckich, które tylko w miesiącu styczniu organizuje cztery spotkania przybliżające płocczanom kulturę żydowską. Gościem muzeum 14 stycznia był naczelny rabin Polski Michael Schudrich.

Na zakończenie modlono się słowami bł. Jana Pawła II wypowiedzianymi w Yad Vashem w Jerozolimie w czasie pielgrzymki roku 2000: ”nie będzie już żadnych uczuć antyżydowskich wśród chrześcijan ani uczuć antychrześcijańskich wśród Żydów, lecz raczej nastanie wzajemny szacunek, wymagany od tych, którzy wielbią jednego Stwórcę i Pana, a w Abrahamie widzą naszego wspólnego ojca w wierze”.

Wyższe Seminarium Duchowne z okazji Dnia Judaizmu przygotowało okolicznościową wystawę twórczości Zofii Kossak-Szczuckiej.

Przy tej okazji warto wspomnieć fragment pierwszego dokumentu trwającego 43. synodu diecezji płockiej o ”trosce o dialog ekumeniczny i międzyreligijny”. W p. 17 jest mowa o dialogu z wyznawcami judaizmu: ”Przed drugą wojną światową miasta i miasteczka diecezji płockiej zamieszkiwały duże społeczności żydowskie. Dzisiaj Żydów niemal nie spotyka się. Staramy się jednak poznawać judaizm i podtrzymywać pamięć o Żydach Mazowsza. W WSD oraz w Ośrodku Naukowo-Badawczym Wydziału Teologicznego UKSW z siedzibą w Płocku, w ramach wykładów z religiologii, prowadzone są zajęcia z dziejów judaizmu oraz stosunku Kościoła do religii żydowskiej. Od Roku Jubileuszowego organizuje się w Płocku obchody Dnia Judaizmu. W 2001 roku organizatorzy tego Dnia w Grodzie Krzywoustego zwrócili się z apelem do władz miasta o przeznaczenie budynku po tzw. małej synagodze na miejsce pamięci i muzeum Żydów Mazowsza oraz przekazali na ten cel środki uzyskane ze zbiórki. Idea ta została zrealizowana przez niezależne Stowarzyszenie ”Synagoga Płocka” – w 2013 roku w dawnej bożnicy zostało uroczyście otwarte Muzeum Żydów Mazowieckich”.

Dokument ten został przyjęty przez sesję plenarną synodu 25 maja 2013 roku.