Płock. "Chcę widzieć słońce…" przejdź do galerii

Otwarta wczoraj wystawa zatytułowana "Mamo, ja nie chcę wojny!" stanęła na początku przed siedzibą Archiwum Państwowego, na Wzgórzu Tumskim. W wakacyjnej aurze, na tle spokojnej Wisły i błękitnego nieba dramatyczne prace dzieci (najmłodszy autor ma 5 lat) wyglądają wręcz nierealnie. A jednak - opisują prawdziwe doświadczenia dzieci, które przeżyły II wojnę światową i okupację w Polsce, a także małych Ukraińców, którzy doświadczają wojennego kataklizmu obecnie.

Plansze mają charakter tematyczny - opatrzone są hasłami: walka, okupacja, rodzina, represje, opór, zniszczenia, zwycięstwo-nadzieja. Rysunki, z których kilka nosi już znamiona prac artystycznych, rozmieszczone są naprzemiennie - archiwalne, z 1946 r. i współczesne. Ich autorów dzieli w czasie 76 lat, a jednak wojna i okupacja, widziana ich oczami, pozostaje niezmiennie wielkim, strasznym złem, którego nie powinno doświadczać żadne dziecko.

Widać na nich podobne sceny - bombardowań, eksplozji, aresztowań i rozstrzeliwań, zniszczonych domów, mordowanych ludzi. Dominantą kolorystyczną są czerwienie i czerń. Archiwalne rysunki polskich dzieci, niejednokrotnie opatrzone nazwiskiem autorów, zawierają też opisy przedstawionych scen - konkretne, lakoniczne, dlatego tym bardziej wstrząsające np. "Żandarm strzela do mojego wujka", "Rozstrzeliwanie Polaków przez Niemców", "Palenie domów", "Nalot".

Równie mocnym akcentem są słowa 9-letniej Zlaty, zamieszczone na wystawie, niejako dopełnienie tytułu - "Ja chcę widzieć słońce, a nie ściany piwnicy". Poprzedza je plansza zatytułowana "nadzieja", na której pokazane są rynki dzieci ukraińskich, które przedstawiają świat pokoju. To już świat pełen kolorów, odbudowanych domów, miast, uśmiechniętych ludzi, połączonych w łańcuchu przyjaźni.

Ekspozycja, która została przygotowana w języku polskim, ukraińskim i angielskim, pokazywana jest jednocześnie w kilkunastu miejscach w Polsce. Jak czytamy na stronie płockiego oddziału Archiwum Państwowego "Wystawa Mamo, ja nie chcę wojny! Polsko ukraiński – projekt archiwalny" będzie realizowana przez całą sieć Archiwów Państwowych. Historyczne rysunki dzieci polskich z roku 1946 są przechowywane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie, w zespole Ministerstwa Oświaty z lat 1945–1966, natomiast współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związane z wojną w Ukrainie, pochodzą z portalu Mom, I see war.

W siedzibie AP w Płocku przy ul. Kazimierza Wielkiego 9b można oglądać tę ekspozycję do 19 sierpnia.