Jest najpiękniejsza

"Jest to jeden z bardzo starożytnych kościołów w Polsce, a w diecezji płockiej, wraz z kościołem czerwińskim, co do czasu, zajmuje najpierwsze miejsce, co do formy - jest najpiękniejszy. Prawdziwa to matka i głowa kościołów diecezji. Patrząc na ten piękny gmach, stają przed nami jego dzieje. W początkach, w czasach zamierzchłych diecezji płockiej, był kościołem drewnianym. W XII w. widzimy go już z ciosu. Po wielekroć zniszczony, naprawiany, w XVI w. przebudowany i w XX w. odbudowany, krasą jest miasta i diecezji. Jego architektura cudna pociąga widza, urządzenie jego, upiększenie i sprzęty harmonijną całość tworzą" - pisał abp Antoni Julian Nowowiejski w swojej monografii historycznej Płocka o bazylice katedralnej.

W tym roku mija 841 lat od poświęcenia romańskiej katedry na Wzgórzu Tumskim, której dokonał bp Aleksander z Malonne, i 112 lat od ponownego jej poświęcenia przez bp. Jerzego Szembeka.

Pamiątką tej ostatniej uroczystości jest tablica w katedralnej kaplicy św. Zygmunta, na której wypisano słowa: ”Na wieczną rzeczy pamiątkę. Roku Pańskiego 1903, w niedzielę 23 po Ziel. Świątkach, t.j. 8 listopada, Jerzy Józef Elizeusz ze Słupowa Szembek, biskup płocki, poraz wtóry konsekrował ten kościół katedralny z gruntu odnowiony i nowy ołtarz wielki marmurowy pod wezwaniem N.M.P. Wniebowziętej, w którym umieścił relikwje śś. Męczenników Józafata biskupa, Fidelisa, Specjozusa, Zygmunta i Konstancji, i wszystkim wiernym Chrystusowym w dniu konsekracji, na której obchód doroczny przeznaczył na zawsze niedzielę II-ą października, gdy ten kościół odwiedzać będą, rok jeden oraz w rocznicę konsekracji czterdzieści dni prawdziwego odpustu w zwykłej formie Kościoła udzielił.

Gmach ten święty około roku 1000-go z drzewa postawiony, w wieku XII z kamienia wzniesiony i konsekrowany, wiele razy restaurowany, pod koniec wieku XIX tak był zniszczony, iż nowej potrzebował odnowy.

Odnowa ta roku 1900 na mocy postanowienia kapituły katedralnej, gdy nie było biskupa, rozpoczęta i kosztem więcej niż 200.000 rubli dokonana została przed dniem konsekracji, gdy kapituła składała się z następujących mężów prałatów: prepozyta Antoniego Nowowiejskiego, archidiakona Bonawentury Grafowskiego, dziekana Edwarda Olsztyńskiego, scholastyka Stanisława Czaplińskiego; oraz z kanoników tytularnych: kantora Wincentego Petrykowskiego, kustosza Franciszka Jarnińskiego, penitencjarjusza Aleksandra Zaremby, teologa Tomasza Kowalewskiego; i z kanoników bez tytułu: Piotra Bornińskiego, Adolfa Szelążka, Wiktora Radzikowskiego i Piotra Dmochowskiego.

Obowiązki prokuratora kapituły spełniał prałat Nowowiejski. Architektem, który projekt restauracji kościoła nakreślił, był komandor orderu św. Grzegorza, Stefan Szyller z Warszawy. Pieniądze, za które odnowa została dokonana, wzięte zostały z kapitałów kapitulnych, w banku rządowym umieszczonych, oraz z ofiar duchowieństwa diecezjalnego i wiernych. Na nowo odbudowane zostały wieże, fronton kościoła, niektóre ściany i sklepienie.

Biskup płocki, Apolinary Wnukowski, a także kapituła katedralna w dalszym ciągu prowadząc odnowę wewnętrzną i dekorację kościoła, aby kult Boży mógł być sprawowany przystojnie, ten pomnik w roku Pańskim 1905 postawili. Mają nadzieję, że z pomocą Boga to dzieło zostanie ukończone. Na większą chwałę Boga, cześć N.M.P. Mazowieckiej, pod której wezwaniem kościół stoi, św. Zygmunta męczennika, patrona miasta, i śś. patronów, którym zostały poświęcone”.

W sierpniu rozpoczęto remont wieży północnej katedry, zaś wkrótce mają się rozpocząć prace w kaplicy królewskiej. Jednak jak zapowiada rzecznik prasowy diecezji płockiej, prace konserwatorskie nie będą się wiązały z otwieraniem i ponownym badaniem szczątków władców Polski. W miniony piątek Kuria Diecezjalna Płocka wydała następujący komunikat:

"W związku z doniesieniami medialnymi, dotyczącymi ewentualnych badań DNA szczątków Piastów polskich, znajdujących się w katedrze płockiej, informuję że:

1. Biskup Płocki zdecydował, że w obecnej sytuacji niewskazane jest prowadzenie tego typu badań. Takie stanowisko oparte jest na opinii niezależnych ekspertów świeckich z: Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie Delegatura w Płocku oraz prof. Henryka Samsonowicza.

2. Specjaliści uznali, że na tym etapie prac remontowo-konserwatorskich, prowadzonych w katedrze, otwieranie grobów księcia Władysława Hermana i króla Bolesława Krzywoustego jest przedwczesne.

3. Badania DNA mogłyby zostać podjęte po znacznym zaawansowaniu remontu wieży północnej i Kaplicy Królewskiej (m.in. ścian zewnętrznych, wewnętrznej polichromii, ołtarzy i nagrobków). Byłyby to badania całościowe, stanowiące element tych prac. Nie można bowiem poprzestać na samych badaniach genetycznych, ale należy wpisać je w szerszy kontekst, wynikający z konieczności godnego pochówku książąt piastowskich. 

4. Gdyby w przyszłości miało dojść do badań DNA, to ich wykonanie zostanie powierzone wyspecjalizowanej instytucji naukowo-badawczej" - napisała rzecznik Elżbieta Grzybowska.