Już po konserwacji

Wcześniej przeprowadzono digitalizację archiwaliów przekazanych płockiej bibliotece naukowej przez Smoleńskiego, teraz poddano konserwacji kilka źródeł historycznych z tego archiwum. Przedsięwzięcie uzyskało dofinansowanie w ramach kolejnego konkursu grantowego fundacji „Fundusz Grantowy dla Płocka”.

W czasie sesji, połączonej z wystawą w siedzibie Towarzystwa Naukowego Płockiego, dyrektor biblioteki Grażyna Szumlicka – Rychlik zaznaczyła m.in. że w ramach grantu zostały poddane pełnej konserwacji 8 rękopisów, natomiast TNP sfinansowało z własnych środków prace nad dwoma kolejnymi obiektami. Wśród odrestaurowanych rękopisów są m.in.: „Akta Komisji Porządkowej Ziemi Gostynińskiej i powiatu gąbińskiego z lat 1790- 1791”, „Inwentarz Hrabstwa Połoneckiego” 1803-1084, „Przywileje lokacyjne miasta Janowa przez różnych książąt i królów nadane, XVIII w.”

Władysław Smoleński przekazał TNP w Płocku i bibliotece w latach 20-tych  XX wieku blisko 3 tys. książek, a także archiwum złożone z rękopisów, starych druków, map, atlasów. Dotyczą historii Polski, w tym wiele z nich – Mazowsza.

- Bardzo ważne są źródła historyczne i to, jak je interpretujemy. Na skalę kraju to bardzo ważny i cenny materiał archiwalny. Dla TNP to bardzo ważna spuścizna, ona uzupełnia spuściznę braci Zielińskich – oceniała prof. Anna Stogowska, które wygłosiła referat o spuściźnie Smoleńskiego.

- Fascynowała go historia. Nie gromadził dokumentów dla siebie, ale dzielił się z innymi. To idealny model współczesnego archiwisty – akcentował dr Tomasz Piekarski, dyrektor Archiwum Państwowego w Płocku.

Pochodzący z okolic Ciechanowa, Władysław Smoleński, absolwent ówczesnego gimnazjum – dziś LO im. Marsz. S. Małachowskiego, ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Jednak jego prawdziwą pasją była historia i gromadzenie książek, dokumentów. Jest autorem opracowań historycznych, m.in.: „Znaczenie Konstytucji 3-go Maja”, „Przyczyny upadku państwa polskiego”, „Przewrót umysłowy w Polsce wieku XVIII”, „Szkice z dziejów szlachty mazowieckiej”.

 Był zagorzałym pozytywistą; mimo grożących kar zesłania na Syberię nauczał w warszawskich pensjach. Chociaż spośród jego rodzeństwa dwóch braci było księżmi, sam Władysław w dorosłym życiu deklarował się w pewnym momencie jako… antyklerykał, co znalazło potwierdzenie w niektórych jego opracowaniach. W czasie sesji w TNP, ks. prof. Michał Grzybowski, komentując tę część spuścizny prof. Smoleńskiego, i nie kwestionując zasług Smoleńskiego – erudyty, pedagoga i społecznika, zaznaczył, że w tym obszarze uległ swoistej poprawności politycznej.