Czego dziś oczekuje młodzież od Kościoła? Jakie są ich postulaty wobec parafii, duszpasterzy i katechetów? Próbą odpowiedzi na te pytania jest przesłanie synodalne, w którym zawarto większość propozycji, zgłaszanych przez młodych uczestników obrad toczących się w piątek i sobotę w WSD w Płocku.

"Pragniemy, by duchowości mszalnej i eucharystycznej uczyli nas rodzice, a kapłani ugruntowywali ją i poszerzali poprzez katechezy" - napisano na początku dokumentu. Żyjąc we wszechogarniającym hałasie młodzi widzą we Mszy św. miejsce i czas, w którym można się wyciszyć. W czasie liturgii chcą słyszeć kazania krótkie, proste, biblijne i mówione poprawną polszczyzną. Nie zabrakło postulatów, związanych z sakramentem spowiedzi - dla wielu młodych bardzo trudnym. W Przesłaniu Synodu mowa jest m.in. o konieczności zaangażowania z obu stron: "penitent powinien móc zadawać pytania, a kapłan musi być zainteresowany sytuacją penitenta". Spowiedź powinna, ich zdaniem, odbywać się przed Mszą św., a nie w jej trakcie, to by pomogło uniknąć rozproszenia. Co więcej, młodzież chętnie widziałaby dyżury spowiedników.

Uczestnicy synodu przedstawili też swoje oczekiwania wobec parafii, czyli swojego lokalnego Kościoła. W tym punkcie dokumentu znalazły się m.in. postulaty obecności młodych osób w radach duszpasterskich, a także większej przejrzystości finansowej w działaniu parafii. Młodzież zaproponowała też, aby w parafiach podejmowano inicjatywy o charakterze świeckim, jak warsztaty, kursy. W ten sposób, uważają, można przyciągnąć osoby, które są na co dzień daleko od Kościoła.

Mocno wybrzmiewają w Przesłaniu II Synodu Młodych ich oczekiwania wobec duszpasterzy. "Chcemy, by księża, ludzcy i serdeczni, byli bardziej dostępni dla wiernych. By budzili nasze zaufanie i ufali nam, czego objawem byłoby dzielenie się odpowiedzialnością za życie parafii. Oczekujemy też realnej i systematycznej kontroli ich pracy duszpasterskiej. Chcielibyśmy, by nasi księża nie byli materialistami" - napisano w dokumencie.

Młodzi zwrócili też uwagę na problem, który dotyka już niemal każdego z ich pokolenia, a mianowicie atakującą z wszystkich stron pornografię. Chcą konkretnej pomocy, by przeciwstawić się tej fali. Dlatego w Przesłaniu znalazły się postulaty pogłębiania wiedzy biologicznej i medycznej, dotyczącej planowania rodziny, która powinna być przekazywana już pod koniec szkoły podstawowej. Chcą też, by powstała funkcja referenta do spraw pro-life, a także, by bardziej promowano takie inicjatywy jak Marsz dla Życia i Rodziny, czy Ruch Czystych Serc.

Synodalny dokument wspomina też m.in. o powołaniu diecezjalnej mapy wspólnot i stworzeniu wspólnego spotu reklamowego, a także o powrocie do tradycji Festiwali Młodych.

A oto pełny tekst Przesłania II Synodu Młodych diecezji płockiej, który zostanie wysłany do papieża Franciszka

§ 1. "Będziesz słuchał głosu Pana, Boga twego, przestrzegając jego poleceń i postanowień" (Pwt 10,10). Wezwania Słowa Bożego brzmią przez wieki. W 450. rocznicę śmierci św. Stanisława Kostki, w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości odpowiadamy na "głos Pana", gromadząc się na II Synodzie Młodych Diecezji Płockiej.

Kończąc obrady pragniemy naszym biskupom, naszym kapłanom, naszym rówieśnikom i wszystkim ludziom, którzy podzielają naszą troskę o Kościół, przekazać przesłanie zawierające przemyślenia i postulaty dotyczące życia Kościoła i duszpasterstwa młodzieży.

A. Święty Kościół – sakramenty i Słowo Boże

§ 2. Ewangelizacja naszych rówieśników stanowi pierwsze i podstawowe wyzwanie. Wiara nie powinna opierać się przecież jedynie na przyzwyczajeniu czy nawet najlepszej tradycji. Powinna stanowić świadomy wybór, bo tylko wierzący z wyboru mogą dalej sami świadczyć życiem o prawdziwości swoich przekonań.

Właściwą okazję do poświęconego wierze wysiłku stanowią rekolekcje. Rekolekcje szkolne powinny odbywać się w szkołach, a w czasie rekolekcji parafialnych należy zapewnić specjalnego rekolekcjonistę pracującego z młodymi.

Prosimy o rozpowszechnianie praktyki wyjazdowych rekolekcji poprzedzających przyjęcie sakramentu Bierzmowania. Wydaje się to być najskuteczniejszym sposobem przygotowania do niego.

Pamiętamy i zachęcamy wszystkich naszych rówieśników do okazywania swojej wiary i przynależności do organizacji religijnych poprzez odważne noszenie i manifestowanie symboli religijnych i emblematów ruchów kościelnych. Apelujemy wreszcie do właściwych instancji o stworzenie w Katolickim Radiu Diecezji Płockiej specjalnej cyklicznej audycji dla młodzieży.

§ 3. Msza św. jest centrum życia chrześcijańskiego. Dla każdego chrześcijanina powinna być naturalną częścią przeżywania niedzieli. Pragniemy, by duchowości mszalnej i eucharystycznej uczyli nas rodzice, a kapłani ugruntowywali ją i poszerzali poprzez katechezy. Żyjemy otoczeni hałasem, dlatego potrzebujemy Mszy św. jako miejsca i czasu ciszy i refleksji. Chcemy, by zaczynało się to już przed Mszą św. i by w skupienie wprowadzali nas kapłani.

Msze św. dla młodych stanowią najbardziej oczywistą formę duszpasterstwa młodzieży, dlatego należy nie tylko ich nie zaniedbywać, ale starać się o jak najstaranniejsze przygotowanie i godną oprawę liturgiczną i muzyczną, w którą angażować się będą tak członkowie grup religijnych, jak i inni młodzi. Msza taka powinna być sprawowana w dogodnych godzinach, najlepiej wieczornych. Przygotowujący ją powinni unikać skrajności: bylejakości i rutyny z jednej strony, a dziwactwa i bezmyślnego schlebiania duchowi świeckości z drugiej.

Istotną część Mszy św. stanowią kazania: chcemy kazań krótkich, prostych, biblijnych, mówionych poprawną polszczyzną, związanych z określonymi tematami, przygotowanych starannie w dialogu z nami i w odpowiedzi na nasze pytania, wątpliwości i potrzeby.

§ 4. Spowiedź św. stanowi drugi, po Eucharystii, filar chrześcijańskiego życia. Wierzymy, że Spowiedź św. musi odbywać się z zaangażowaniem po obu stronach, co znaczy, że penitent powinien móc zadawać pytania, a kapłan musi być zainteresowany sytuacją penitenta i dokładać wszelkich starań, by spotkał się z Bogiem miłosiernym. Spowiedź św. powinna odbywać się przed Mszą św., a nie w jej trakcie, tak by unikać rozproszeń.

Sądzimy, że użyteczne byłoby ogłaszanie stałych dyżurów spowiedniczych (określających godziny spowiadania i osobę spowiadającego), co pomagałoby w znajdowaniu stałego spowiednika.

Temat katechezy szkolnej powraca przy każdej dyskusji o stosunku młodych do religii. Świadomi powagi i trudności tego zagadnienia prosimy, by katecheci nie lekceważyli katechezy, starannie przygotowywali się do zajęć i solidnie je prowadzili. Swoje spotkania powinni skupiać na pracy ewangelizacyjnej. Niech wykorzystują zdobycze techniki. Prosimy o transparentność kryteriów oceniania, a zwłaszcza o nieocenianie wiary uczniów. Zamiast tego warto ocenami doceniać frekwencję na zajęciach czy pracę w grupach. Chcielibyśmy, by katecheza skupiła się na pracy z Pismem św. Apelujemy też o ścisłą współpracę szkoły i parafii – w tak niełatwych czasach trzeba ewangelizować i katechizować wszelkimi możliwymi środkami.

B. Mój Kościół – parafia

§ 6. Kościołem, który na co dzień troszczy się o naszą relację z Bogiem – a przecież także Kościołem, o który my powinniśmy troszczyć się na co dzień – są nasze wspólnoty parafialne. Chcemy, by młodzież miała w nich swoje miejsce i swój głos.

Prosimy, by parafia była zawsze środowiskiem otwartym na powstawanie nowych grup religijnych. Sądzimy, że nie brakuje młodzieży, która chciałaby się w nie angażować.

Prosimy, by w działalność rad duszpasterskich angażowano osoby młode. Życzylibyśmy też sobie większej przejrzystości finansowej w działaniu parafii, usunęłoby to atmosferę niejasności i pomogło zdobywać środki na duszpasterstwo młodzieży, które nie jest przecież źródłem korzyści materialnych lecz przestrzenią inwestowania tych środków.

Proponujemy, by parafie organizowały wydarzenia i inicjatywy o charakterze świeckim (sportowe, edukacyjne, charytatywne, itp.), poprzez które mogłyby dotrzeć do osób niezwiązanych z Kościołem. Byłby to dobry sposób na mniej sformalizowane wprowadzanie ich w życie i tradycje Kościoła.

Oczekujemy większej oferty rekolekcji wyjazdowych dla chętnych parafian, również spoza grup i wspólnot. Prosimy, by w większych parafiach powstały inicjatywy mające na celu pogłębioną edukację religijną, na wzór Akademii "ABC Chrześcijaństwa".

Chcemy też zaproponować naszym duszpasterzom różne, bardziej szczegółowe pomysły: wolontariat młodzieży do opieki nad małymi dziećmi w czasie Mszy św.; włączanie wiernych w liturgię poprzez częstsze procesje z darami, na przykład z udziałem osób składających się na intencję mszalną; inicjatywy integrujące wspólnotę (np. dzielenie się opłatkiem przed pasterką); organizowanie szkoleń, podczas których księża będą mogli zapoznać się ze specyfiką różnych organizacji i grup parafialnych, wreszcie dekanalne spotkania młodzieży. Te ostatnie, organizowane na przykład dwa razy w roku, pomogłyby poznać się młodym, żyjącym w sąsiednich parafiach.

§ 8. Od kapłanów – nie tylko od ich pracy, ale też od ich nastawienia, ich poświęcenia, ich charakteru zależy atmosfera we wspólnocie parafialnej. Chcemy, by księża, ludzcy i serdeczni, byli bardziej dostępni dla wiernych. By budzili nasze zaufanie i ufali nam, czego objawem byłoby dzielenie się odpowiedzialnością za życie parafii. Oczekujemy też realnej i systematycznej kontroli ich pracy duszpasterskiej. Chcielibyśmy, by nasi księża nie byli materialistami. Niedopuszczalna jest hipokryzja i prowadzenie przez księży podwójnego życia. Przecież księża sami powinni szanować swoje powołanie i nie uchylać się od obowiązków swojego stanu.

Dostrzegamy problem w komunikacji pomiędzy świeckimi a duchownymi oraz pomiędzy samymi duchownymi. Zdarza się to szczególnie przy okazji zmian personalnych w parafiach, dlatego należy troszczyć się, by księża kontynuowali dzieła poprzedników.

§ 9. Grupy i wspólnoty parafialne są lub przynajmniej powinny być "solą parafialnej ziemi". Dlatego powinny być otwarte na ludzi i udzielać się w działalności społecznej, wychowawczej i charytatywnej. W ten sposób będą mogły nie tylko świadczyć o wierze, ale też wychowywać swoich członków i wszystkich parafian do bycia dobrymi chrześcijanami i obywatelami.

Aby to osiągać wspólnoty powinny spotykać się regularnie i współpracować ze sobą. Zdajemy sobie sprawę, że wiele pozostaje w tej dziedzinie do zrobienia i wiele zależy od nas samych. Aby poprawić te sprawy proponujemy kilka wspólnych inicjatyw: ożywienie Diecezjalnego Dnia Wspólnot, zmontowanie wspólnego spotu reklamowego wspólnoty diecezji płockiej, stworzenie interaktywnej i aktualizowanej mapy wspólnot młodzieżowych.

Zdajemy sobie sprawę z wielorakich ograniczeń, postulujemy jednak, by przy każdej parafii mogła zaistnieć jakakolwiek wspólnota religijna, która byłaby pożyteczna dla wiary i pomocna w zbawieniu mieszkańców parafii. Parafia powinna się zatroszczyć o godne miejsce spotkań dla grup młodzieżowych.

C. Odpowiedzialność za życie

§ 10. Prosimy rodziców i duszpasterzy o zrozumienie dla specyfiki młodości oraz o wspieranie w realizowaniu naszych pomysłów. Duszpasterzy prosimy także, by przez kazania i współpracę pomagali naszym rodzicom w wychowywaniu nas. Presja wywierana przez środowisko i formułowane wobec nas oczekiwania są już same w sobie wystarczającym ciężarem. Chcemy naszemu życiu nadawać sens poprzez służbę bliźnim i wspólnocie. Jesteśmy gotowi do poświęceń, by to osiągnąć. Prosimy, by parafia pobudzała nas do brania odpowiedzialności za nasze życie, zwłaszcza życie duchowe, przez budzenie wrażliwości i świadomości wagi przyjmowania sakramentów św., które straciły wartość dla wielu naszych rówieśników.

§ 11. Poważnym problemem odzierającym z godności dziecka Bożego jest pornografia, obecna powszechnie w mediach. Uprzedmiotowienie człowieka powoduje konieczność bardziej zaangażowanej obrony wartości życia ludzkiego. Potrzebujmy szczególnie wiedzy biologicznej i medycznej w zakresie planowania rodziny. Dostosowana do możliwości odbiorców nauka o tych sprawach powinna zaczynać się w klasach VII. Należy rozpowszechniać materiały dotyczące tych tematów i przynoszące rzetelne świadectwa. Prosimy też o zmianę formuły kursów przedmałżeńskich realizowanych w klasach maturalnych oraz w ramach przygotowania bezpośredniego do małżeństwa. W diecezjalnym duszpasterstwie młodzieży powinna istnieć funkcja referenta do spraw prolife, należy promować Marsze dla Życia i Rodziny oraz Ruch Czystych Serc. W każdej parafii powinien być obchodzony Dzień Świętości Życia. Cieszylibyśmy się, gdyby w większych miastach powstały ośrodki niosące pomoc psychologiczno-pastoralną na wzór płockiej „Metanoi”. Młodzież powinna włączać się w działania pro-life, zdobywać rzetelną wiedzę, by głosić konferencje i dyskutować.

§ 12. Internet stał się nieodłączną częścią naszego życia. Sięgamy do niego, nie tylko gdy potrzebujemy informacji, ale też by odpocząć i zaspokajać nasze potrzeby, również potrzebę spotkania z drugim.

W związku z tym spróbujmy bardziej wykorzystywać świat wirtualny, by umożliwić młodym spotkanie z Chrystusem. Służyć temu mogą lepiej administrowane i regularnie aktualizowane strony parafii i organizacji religijnych. Większą odpowiedzialność na tym polu powinna przejąć młodzież. Proponujemy też by w internecie pojawiały się wartościowe kazania, konferencje i rekolekcje. Niech pojawiają się strony umożliwiające zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi („Questions and answers”) oraz umieszczanie próśb o modlitwę.

Siebie nawzajem zachęcamy do większej odpowiedzialności i samokontroli w korzystaniu z internetu.

§ 13. Młodość to czas poszukiwania autorytetów. Chrystus często bywa dzisiaj niewłaściwie rozumiany jako ten, który stawia wymagania przekraczające możliwości młodego człowieka, dlatego zachodzi nagląca potrzeba jeszcze wyraźniejszego świadectwa osób, które w pójściu za nim odnalazły radość i sens. Okazją do dawania świadectwa mogą być organizowane przez różne wspólnoty wydarzenia takie jak "Festiwal młodych". Chcielibyśmy normalność wiary ukazać jako coś atrakcyjnego i pokazać, że Bóg przychodzi do nas w każdej sytuacji.

§ 14. Synod, który tworzymy, ma przedstawić aktualne, realne, skuteczne i adekwatne porady, jak docierać z orędziem Ewangelii do nas i naszych rówieśników. To trudne zadanie wymaga ciągłego namysłu i powtarzanej od nowa dla każdego pokolenia refleksji.

Rozumiemy oczywiście, że nie wszystkie postulaty będzie można spełnić natychmiast, a spełnienie wielu może napotkać duże, czasem nieprzezwyciężalne trudności, wierzymy jednak, że głos naszego pokolenia może być drogowskazem dla naszych Biskupów i naszych kapłanów. Może też być pomocą w przygotowaniu do zbliżającego się Synodu Biskupów poświęconego młodzieży.

Wstawiennictwu św. Stanisława Kostki, naszego świętego patrona i rówieśnika, polecamy naszą diecezję, naszych pasterzy i siebie samych: "Obudź w swych braciach pragnienie zwycięskiej walki o dobro – czystego serca żołnierze niech oglądają Chrystusa! Bądź przyjacielem dla młodych i wskaż im wartość ofiary: wolność prawdziwą osiągną miłując Boga i ludzi."

Mazowiecka młodzież, zgromadzona na II Synodzie Młodych Płock, 1 września 2018 roku