Prorocy Oblubieńca

wp

publikacja 03.02.2016 00:14

W długiej i bogatej historii synodów płockich po raz pierwszy wypracowano dokument wyłącznie poświęcony życiu konsekrowanemu w naszej diecezji. Zachęcamy do zapoznania się z nim.

Siostry zakonne na modlitwie w płockiej katedrze Siostry zakonne na modlitwie w płockiej katedrze
ks. Włodzimierz Piętka /Foto Gość

- Podczas Roku Życia Konsekrowanego finalizowaliśmy prace 43. synodu płockiego. Płoccy zakonnicy i zakonnice wypracowali w ramach tych prac obszerny dokument "Życie konsekrowane w diecezji płockiej" - mówił 2 lutego w płockiej katedrze bp Piotr Libera w czasie uroczystego zakończenia obchodów Roku Życia Konsekrowanego w diecezji płockiej. - Słyszałem już od kilku księży i świeckich, że właśnie dzięki temu wspaniałemu dokumentowi dostrzegli, jak wielkim bogactwem Kościoła płockiego było życie zakonne. Że tak naprawdę to benedyktyni, kanonicy regularni i norbertanki byli pierwszymi misjonarzami naszych ziem. I że nasz Kościół poniósł ogromną stratę, gdy ruski zaborca właśnie tu, u nas, zrealizował "plan zlikwidowania klasztorów i życia zakonnego, postrzeganych przez władze prawosławnej Rosji jako ostoję polskości i wiary katolickiej". Proszę was, umiłowani, "czytajcie synod", a szczególnie ten dokument! Czytajcie podczas "duchownych", podczas rekreacji! W ten sposób będziecie jeszcze lepiej rozumieli specyfikę Kościoła płockiego, po to, by lepiej zrozumieć waszą historię, wasz charyzmat - apelował biskup płocki.

"Jakie jest miejsce osób konsekrowanych we wspólnocie diecezjalnej i ich zaangażowanie w życie diecezji?" - tym pytaniem rozpoczyna się synodalny dokument: "Życie konsekrowane w diecezji płockiej".

Przywołując nauczanie św. Jana Pawła II, synod przypomina, że życie konsekrowane "nie jest rzeczywistością odosobnioną i drugorzędną, ale sprawą całego Kościoła". "Życie konsekrowane znajduje się w samym sercu Kościoła jako element o decydującym znaczeniu dla jego misji, ponieważ wyraża najgłębszą istotę powołania chrześcijańskiego oraz dążenie całego Kościoła-Oblubienicy do zjednoczenia z jedynym Oblubieńcem". Życie konsekrowane "nie tylko w przeszłości było pomocą i oparciem dla Kościoła, ale stanowi cenny i nieodzowny dar także dla teraźniejszości i przyszłości Ludu Bożego, ponieważ jest głęboko zespolone z jego życiem, jego świętością i misją" (adhortacja Vita consecrata).

Nawiązując do soborowej konstytucji Lumen gentium (por. KK 44), przywołano stwierdzenie polskiego papieża z adhortacji Vita consecrata, że "życie konsekrowane, obecne w Kościele od samego początku, nigdy nie zaniknie jako jego niezbywalny i konstytutywny element, ponieważ wyraża samą jego naturę. Wynika to jednoznacznie z faktu, że profesja rad ewangelicznych jest głęboko powiązana z tajemnicą Chrystusa".

Dokument synodu płockiego obszernie nakreśla historię życia zakonnego w diecezji. "Bogata i długa, bo sięgająca początków diecezji, jest historia życia zakonnego. Rozpoczęli ją benedyktyni na Tumskim Wzgórzu w Płocku" - czytamy. Za benedyktynami przyszli kanonicy regularni do Czerwińska n. Wisłą, norbertanki, dominikanie, bracia dobrzyńscy, bożogrobcy, augustianie i karmelici, franciszkanie, bernardyni, reformaci i kapucyni, jezuici, misjonarze św. Wincentego à Paulo i pijarzy.

Zakonna historia diecezji płockiej to również dominikanki, bernardynki, benedyktynki, szarytki, służki, wspomożycielki Dusz Czyśćcowych, klaryski kapucynki i inne zgromadzenia założone przez bł. Honorata Koźmińskiego, pasjonistki (tzw. płockie), pasjoniści, salezjanie, pallotyni, misjonarki Świętej Rodziny, franciszkanki Rodziny Maryi, zmartwychwstanki, siostry Matki Bożej Miłosierdzia, albertynki, urszulanki Serca Jezusa Konającego, pasjonistki św. Pawła od Krzyża, misjonarki Krwi Chrystusa i misjonarki klaretynki.

Obecnie w diecezji płockiej istnieje 6 zakonów i zgromadzeń męskich (8 klasztorów) oraz jedno stowarzyszenie życia apostolskiego. W 30 domach działa 12 żeńskich zakonów i zgromadzeń zakonnych. Od 2006 r. w diecezji są obecne w coraz większej liczbie wdowy konsekrowane.

Jak stwierdza dokument, "trudno jest policzyć wszystkie działania apostolskie i charytatywne poszczególnych domów zakonnych, opisać rodzaje udzielanej pomocy a zwłaszcza stałą otwartość na potrzeby innych. Nie da się zważyć godzin spędzonych przez osoby konsekrowane na modlitwie, ekspiacji i rozmowie z drugim człowiekiem potrzebującym wsparcia".

Zdaniem autorów synodalnego dokumentu, współczesne wyzwania stojące przed osobami konsekrowanymi pozostają niezmienne: to wierność charyzmatowi, konsekracja i dążenie do świętości. Czytamy: "Wyzwaniem dla osób konsekrowanych w diecezji jest to, że wielu wiernych zapomina o Chrystusowym wezwaniu: Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5, 48). Życie chrześcijańskie katolików jest osłabiane przez minimalizm, bierność, relatywizm moralny, pogodzenie się z własną słabością, brak zaangażowania w życie Kościoła, przez religijność powierzchowną i wybiórczą. W życiu konsekrowanym, które odzwierciedla sposób życia Chrystusa, najobficiej są obecne dobrodziejstwa Ewangelii i najpełniej urzeczywistnia się cel Kościoła, jakim jest uświęcenie ludzkości (por. VC 32). Dlatego osoby konsekrowane w Kościele płockim winny z przekonaniem, przez słowo oraz osobiste i wspólnotowe świadectwo świętości, budzić w wiernych pragnienie doskonałości, pragnienie nawrócenia i odnowy duchowej (por. VC 39), zalecać dążenie do świętości jako «wysokiej miary» zwyczajnego życia chrześcijańskiego (NMI 31). Procesy laicyzacyjne wpływające na społeczeństwo dotykają jednak także osób poświęconych Bogu. Dotyka je pokusa, by więcej działać niż być, by bardziej niż Boga słuchać ludzi i świata, który nieustannie podsuwa nowe idee i style życia płynące z mentalności i ideologii niezgodnych z nauką Jezusa oraz ze sposobem życia osób zakonnych. Z tego względu powinny one zachować czujność i kierować się rozeznaniem ewangelicznym, unikając zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych oraz powierzchowności i przeciętności w służbie Bożej. Zawsze aktualne pozostają słowa św. Pawła: Nie bierzcie wzoru z tego świata, lecz przemieniajcie się przez odnawianie umysłu, abyście umieli rozpoznać, jaka jest wola Boża: co jest dobre, co Bogu przyjemne i co doskonałe (Rz 12,2). Praktyczną drogą duchowego rozeznawania oraz budzenia w wiernych pragnienia świętości będzie dla osób konsekrowanych w Kościele płockim naśladowanie i szerzenie kultu świętych i błogosławionych, należących do ich zakonów" - czytamy w dokumencie.

Zakonnicy i zakonnice powinni stawać się przewodnikami wiernych na drogach modlitwy i życia duchowego i ukazywać piękno liturgii. Czytamy dalej: "Jeśli osoby poświęcone Bogu będą trwały w więzi miłości z Chrystusem, w modlitwie liturgicznej i osobistej, jeśli będą wierne modlitwie myślnej, kontemplacji i adoracji eucharystycznej oraz innym ćwiczeniom duchowym i praktykom ascetycznym (por. VC 38), będą w stanie być przewodnikami dla wiernych na drogach modlitwy i życia duchowego. (...) Jeśli jednak ludzie nie znajdą we wspólnotach katolickich życiodajnej duchowości chrześcijańskiej, przyjmą – czasem brzmiące bardzo przekonująco – propozycje innych religii, sekt, propozycje duchowości bez Boga. Jak zatem na pragnienie Boga i modlitwy powinny odpowiedzieć osoby konsekrowane? Na pierwszym miejscu przez godne, pobożne i piękne celebrowanie codziennej i świątecznej Liturgii Eucharystii i Liturgii Godzin. Piękno i moc liturgii celebrowanej przez wspólnoty osób konsekrowanych w Kościele płockim, wsparte przez katechezę mistagogiczną, winny promieniować na mieszkańców Mazowsza północnego i pociągać ich do głębszej relacji osobistej z Jezusem".

"Zgodnie z zachętą Jana Pawła II, wspólnoty zakonne w diecezji powinny uczyć wiernych sztuki modlitwy" - czytamy w dokumencie. "Idąc za przykładem Matki Bożej oraz swoich założycieli i świętych, wspólnoty zakonne winny wskazywać drogę do głębszej więzi z Bogiem przez adorację, modlitwę prośby, modlitwę wstawienniczą, dziękczynienie i uwielbienie; modlitwę ustną, rozmyślanie i kontemplację (por. KKK 2626-2643, 2700-2719). Wiernych, często ulegających w modlitwie pewnemu aktywizmowi, należy uczyć milczenia przez Panem, posłuszeństwa Duchowi Świętemu, modlitwy serca, szukania oblicza Chrystusa i uważnego słuchania Jego słowa. Sposobem wypełnienia tego zadania jest organizowanie – w wierności nauce katolickiej oraz zgodnie z własnym charyzmatem i szkołą duchowości – szkół modlitwy, ćwiczeń duchownych, dni skupienia i rekolekcji dla różnych grup wiernych, głoszenie kazań i konferencji o modlitwie oraz podejmowanie kierownictwa duchowego (por. VC 39). Podstawową szkołą modlitwy pozostanie udział wiernych w liturgii celebrowanej w zakonnych kościołach i kaplicach. Osoby konsekrowane, których charyzmat wziął początek ze słuchania słowa Bożego, winny dbać o to, by ich wspólnoty uczyły lud Boży czytania Pisma, rozumienia go według Ducha Świętego w Kościele i wypełniania w swoim życiu. Dlatego we wspólnotach życia konsekrowanego nie może nigdy zabraknąć solidnej formacji do pełnego wiary czytania Biblii".

Wspólnoty zakonne powinny również ukazywać Kościół jako "dom i szkołę komunii" oraz służyć jedności we wspólnocie lokalnej i komunii między wspólnotami w diecezji. "Osoby konsekrowane są też wezwane do komunii między swoimi wspólnotami na terenie diecezji. Wydaje się, że w tej dziedzinie pozostaje wiele do zrobienia" - zauważono w dokumencie. "Kościół oczekuje od zakonników wielkodusznej współpracy ze wspólnotą diecezjalną na miarę ich sił i zgodnie z ich charyzmatami, oczekuje działania w pełnej komunii z biskupem na polu ewangelizacji i katechezy oraz życia parafialnego".

Synod pochyla się również nad niepokojącym zjawiskiem spadku powołań do zakonów, zwłaszcza żeńskich. "Zmniejsza się liczba domów i liczebność wspólnot zakonnych, osoby konsekrowane starzeją się, są czasami przeciążone obowiązkami, a w prowadzonych przez siebie dziełach muszą zatrudniać więcej osób świeckich. Konieczna jest zatem wytrwała modlitwa kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich o dar nowych powołań do życia poświęconego Bogu oraz troska kapłanów diecezji o to, by wierni Kościoła płockiego lepiej poznali sens i formy życia konsekrowanego. Należy pamiętać, że jest ono rzeczywistością ukrytą i trudną do zrozumienia dla świata. Kto może pojąć, niech pojmuje! (Mt 19,12) – powiedział Pan Jezus o ewangelicznej radzie czystości. Słowa te można zastosować także do rady ubóstwa i posłuszeństwa. Życie konsekrowane jest rzeczywistością ukrytą przed światem również dlatego, że jest przeżywane w klauzurze, a więc w pewnej formie odsunięcia od świata" - czytamy.

Osoby konsekrowane są wezwane do podejmowania dzieła nowej ewangelizacji i czyny miłosierdzia. "Ich udział w tym dziele będzie owocny, jeśli zakonnicy będą głosili na dachach to, co sami przemodlili, oraz jeśli będą wierni swemu charyzmatowi założycielskiemu i trwali w komunii z tymi, którzy podejmują to dzieło w Kościele, zwłaszcza z biskupami. (...) Przez dzieła charytatywne i apostolskie; przez prowadzenie domów opieki, świetlic, przedszkoli i szkół; przez spowiednictwo i kierownictwo duchowe wypełniają oni przestrzeń, do której nie może, z racji innej posługi, dotrzeć kapłan diecezjalny".

Na życiu konsekrowanym spoczywa rys prorocki Kościoła, o którym przypomina papież Franciszek. Czytamy w dokumencie: "Do jednoznacznego świadectwa prorockiego wobec świata zobowiązuje osoby konsekrowane wierność wobec własnego charyzmatu (por. VC 85). Powinny one wytrwale pielęgnować i rozwijać swoje charyzmaty apostolskie – także przez tworzenie ośrodków wychowawczych i współpracę z mediami. Misja prorocka nie pozwala im zamykać się w domach zakonnych, lecz nakazuje, by iść do różnych środowisk. Istotne jest w tym dziele także świadectwo noszenia habitu, wbrew pokusom wygody, lęku i ukrywania się przed, niekiedy nieżyczliwym, światem, który przecież potrzebuje żywych znaków obecności Boga. Wierne noszenie habitu – w czym wyraźnie przodują siostry zakonne – stanowi zachętę dla kapłanów diecezji, aby również oni nosili strój duchowny".

Dokument synodalny zamykają postulaty. "W diecezji płockiej istnieje zbyt mało wspólnot życia konsekrowanego. Obecność nowych wspólnot osób poświęconych Bogu mogłaby wzbogacić życie Kościoła na Mazowszu północnym i ożywić jego apostolstwo. (...) Zachęca się wspólnoty zakonne, aby, wierne duchowi swojego instytutu, pomagały wiernym diecezji w uczeniu się sztuki modlitwy i pielęgnowaniu życia duchowego. Niech szerzą zdrowe, katolickie formy duchowości, organizują rekolekcje zamknięte oraz umożliwiają innym wiernym uczestniczenie w liturgii celebrowanej w swoich kościołach i kaplicach, z zachowaniem norm dotyczących klauzury. (...) Pomni na słowa Jezusa: Wy dajcie im jeść (Mk 6,37), zakonnicy i zakonnice powinni mieć serca zawsze otwarte dla potrzebujących, odkrywać nowe obszary nędzy i zagubienia, i szukać nowych form pomocy ubogim materialnie i duchowo. Magisterium Kościoła wzywa osoby konsekrowane, by jak w przeszłości, tak i dzisiaj „były zdolne do pozostawienia bezpiecznych miejsc – tego, co znane, aby pośpieszyć ku środowiskom i zajęciom im nieznanym".