Ks. Włodzimierz Piętka: We wstępie do swej najnowszej książki Ksiądz Profesor pisze, że od samego początku historia ta wzbudzała „ogromne dyskusje, napięcia i kontrowersje”. Dlaczego więc wracamy do historii aż z początku XX wieku?


Ks. prof. Henryk Seweryniak: W mojej książce rzeczywiście chodzi o wydarzenia z początku minionego wieku, a dokładniej o lata 1903–1906, kiedy to mariawici podejmowali starania o uznanie ze strony Stolicy Apostolskiej (zajmowała się tym ówczesna Kongregacja Świętego Oficjum). Do tej pory badacze opierali się zwykle na dość skąpych materiałach i spoglądali na początki mariawityzmu bądź przez pryzmat reform społecznych, prowadzonych przez pierwszych mariawitów, bądź tragicznych działań mariawickiego abp. Jana Kowalskiego w latach 20. i 30. ubiegłego wieku. Jeśli jednak chcemy poważnie myśleć o pierwszych latach mariawityzmu i próbach rozwiązywania tego, co przez całe lata nazywano „kwestią mariawicką”, to trzeba sięgnąć do bogatszych źródeł. A one istnieją – były zbierane w rzymskim Archiwum Kongregacji Nauki Wiary, dawnego Świętego Oficjum, a obecnie są już udostępniane.
Od lat jestem zaangażowany w dialog z braćmi mariawitami. Zawsze byłem przekonany, że dramatyczny podział, jaki dokonał się w Płocku, również tutaj może zostać zakończony. Często rozmawiałem o tym z niektórymi księżmi mariawickimi, którzy mnie odwiedzali w seminarium. Te rozmowy bywały niekiedy głębokie i wzruszające, bo ci księża, wchodząc w mury płockiego seminarium, byli również świadomi, że niejako wracają do miejsca, gdzie na samym początku mariawityzm spotkał się z wielkim zainteresowaniem (niektórzy pierwsi księża mariawiccy tutaj pracowali), a z drugiej strony, że właśnie tu tę sprawę od początku krytycznie badano. W rozmowach z nieżyjącymi już dzisiaj duchownymi mariawickimi, zwłaszcza bp. Romanem Nowakiem czy ks. Wawrzyńcem Rostworowskim, dochodziliśmy do wniosku, że jest to sprawa bolesna, po ludzku bardzo trudna do rozwiązania; że sami tego nie dokonamy i że tylko jeśli Duch Święty zechce i kiedy On zechce, ten podział ustanie. Musimy jednak naszymi ludzkimi siłami „pomagać Duchowi Świętemu” i współpracować z Nim przez zmierzanie do prawdy w miłości. Na tym fundamencie powstała Komisja Mieszana do spraw Dialogu Teologicznego pomiędzy Kościołem Katolickim i Kościołem Starokatolickim Mariawitów. I właśnie wtedy, na prośbę strony mariawickiej, podjęliśmy badania archiwaliów, przechowywanych w Stolicy Apostolskiej. Okazało się, że są tam przekazywane niemal wszystkie pisma, petycje, prośby, oświadczenia, decyzje związane z tą kwestią. Nie można ich pomiąć w naszym poszukiwaniu prawdy w miłości. I właśnie dlatego wracamy do tej historii.