O życiu ks. Gruberskiego opowiadał ks. prof. Michał Grzybowski
Agnieszka Małecka/GN Wszyscy prelegenci mówili jednym głosem – twórczość ks. Eugeniusza Gruberskiego (1870- 1923) powinna być ocalana i popularyzowana, wciąż jednak nie jest znana dostatecznie.

O kolejnych etapach życia i działalności ks. Gruberskiego, opowiadał ks. prof. Michał Grzybowski. Przypomniał m.in. o jego studiach w ważnym ośrodku kultury muzycznej – w Regensburgu, o jego dalszej działalności w Płocku, gdzie kształcił przyszłych organistów, którzy przyjeżdżali tu z różnych diecezji (m.in. z wileńskiej i mohylewskiej), oraz o pracy w czerwińskiej parafii, gdzie osiadł po opuszczeniu Płocka, w wyniku niesprawiedliwych pomówień. – W Czerwińsku nadal prowadził działalność pedagogiczną. Za nim podążyła część uczniów z nieformalnej szkoły organistowskiej w Płocku. Tę pracę prowadził aż do śmierci – mówił historyk.

Ks. Grzybowski wskazał na wiele obszarów działalności ks. Eugeniusza Gruberskiego – prowadzenie chóru katedralnego, wydawanie pism o muzyce kościelnej, zabieganie o zmianę statusu i społecznego i zawodowego organistów, remonty i konserwacja unikatowego romańskiego kościoła w Czerwińsku. Przypomniał, że najbardziej owocnym okresem życia ks. Gruberskiego były pierwsze lata XX wieku, gdy komponował m.in. swoje Msze jedno i wielogłosowe. Ks. Profesor akcentował też, że płocki duchowny – kompozytor przyczynił się do odnowy muzyki kościelnej, nie tylko na terenie diecezji płockiej.

Tezę tę poparł w kolejnym referacie ks. dr Andrzej Leleń, który przypomniał, że okres życia ks. Gruberskiego przypadł na tzw. „ruch cecyliański”, powstały w Niemczech, którego celem była odnowa muzyki kościelnej, oczyszczenie jej z barokowej teatralności i przywrócenie charakteru ściśle liturgicznego.

- Cecylianiści m.in. proponowali stworzenie szkolnictwa muzycznego na potrzeby Kościoła. Dlatego stworzyli Wyższą Szkołę Muzyki Kościelnej w Regensburgu, gdzie przygotowywali przyszłych muzyków kościelnych. Tam właśnie studiował ks. Gruberski, który został przyjęty jako jeden z 15 kandydatów, na 50, którzy się zgłosili. Owocem jego studiów była praca dyplomowa, kompozycja „Msza św. ku czci św. Zygmunta”, gdzie wykorzystał fragmenty Oficjum gregoriańskiego, znajdującego się w naszych archiwach diecezjalnych. Praca ta została wyróżniona spośród wszystkich dzieł, jakie zostały napisane przez ówczesnych absolwentów – opowiadał ks. Leleń.

  W trakcie sesji uczestnicy mogli wysłuchać utworów na żywo
Agnieszka Małecka/GN Kilka utworów ks. Gruberskiego, w tym utwory na fortepian spoza kręgu muzyki religijnej, uczestnicy sesji mieli możliwość usłyszeć na żywo, w wykonaniu Jarosława Domagały. – To muzyka napisana pięknie warsztatowo. Widać w niej wielką znajomość partii chóralnych, ale i pianina. Ks. Gruberski znał gruntownie fakturę fortepianu – komentował pianista.

Ks. Andrzej Leleń zwrócił uwagę słuchaczy, że w tej twórczości daje się rozpoznać fascynację kompozycjami Chopina. Zauważył też, że ks. Gruberski miał dar pisania prostych, ale pięknych melodii.

Rodzina Gruberskich była szczególnie uzdolniona artystycznie. O jej członkach, ich losach i działaniach opowiadała podczas sesji Grażyna Tryka z Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Wspomniała m.in. o losach brata ks. Eugeniusza, Władysława, który zajmował się rzeźbiarstwem, medalierstwem. – Z tego samego powodu, co muzykolodzy przypominają Eugeniusza, muzealnicy powinni przypominać Władysława – akcentowała. – Chociaż jako jedyny z rodziny miał „drewniane ucho”, to doceniał wartość muzyki. Natomiast skala jego talentu jest bardzo rozległa. Projektował ołtarze m.in. jest autorem neogotyckiego ołtarza w Duczyminie. Projektował figury, był mistrzem plakiety. Jest autorem projektu znanej odznaki lotniczej – opowiadała Grażyna Tryka.

Sesji naukowej w TNP towarzyszyło otwarcie wystawy archiwaliów związanych z postacią ks. Eugeniusza Gruberskiego i jego rodziną. Archiwalia te pochodzą ze Zbiór Biblioteki im. Zielińskich TNP oraz Muzeum Mazowieckiego. Wystawę można oglądać do końca tego roku.